Aigaio365 > ΠΟΛΙΤΙΚΗ > Δημήτρης Μπίρμπας: Να θωρακίσουμε την απλή αναλογική

Δημήτρης Μπίρμπας: Να θωρακίσουμε την απλή αναλογική

Αναλυτικά τα όσα αναφέρει ο δήμαρχος Αιγάλεω, Δημήτρης Μπίρμπας για το νέο νομοσχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση:

Κεντρικό στοιχείο της επικείμενης μεταρρυθμιστικής προσπάθειας -ως πρώτο βήμα- του “Κλεισθένη Ι” είναι το ζήτημα της τοπικής δημοκρατίας. Οι αντιπαραθέσεις μεταξύ της κυβέρνησης και του πλειοψηφικού, στα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης, αντιπολιτευόμενου χώρου επικεντρώνονται στο ζήτημα του εκλογικού νόμου, της απλής αναλογικής και στις εκλογές στην Αυτοδιοίκηση.

Όλοι αναγνωρίζουν ότι το σημερινό υπερπλειοψηφικό σύστημα, στο όνομα της “κυβερνησιμότητας”, είναι βαθιά αντιδημοκρατικό. Το 18% και το 20% των παρατάξεων του πρώτου γύρου μεταφράζεται μετά τη “μονομαχία” σε 60% (!) στις έδρες του δημοτικού συμβουλίου. Γεγονός που δημιουργεί προφανείς στρεβλώσεις και πολλές φορές υπερβολικές δεσμεύσεις για το μέλλον των πόλεων, χωρίς στοιχειώδη συναίνεση. Διαμορφώνει επίσης περιβάλλον τόσο για καλλιέργεια ιδιοκτησιακών αντιλήψεων στους διοικούντες, όσο και για μηδενιστικές και ισοπεδωτικές επιθέσεις, εφ’ όλης της ύλης, από τους αντιπολιτευόμενους. Αφού ο πρώτος “τα παίρνει όλα”, οι κάθετες διαφοροποιήσεις και οι ατέρμονες καταγγελίες φαίνονται “λογικές” και έτσι διχάζονται οι τοπικές κοινωνίες και διαπαιδαγωγούνται στην εξοικείωση με έναν απολίτικο καταγγελτικό λόγο άλλωστε έτσι γίνεται πάντα – βρε αδερφέ.

Σε μια κοινωνία όπως η ελληνική, όπου ιστορικά η πολιτική ζωή της χαρακτηρίζεται από ολοκληρωτικά αντιμαχόμενα δίπολα, η ανάγκη ευρύτερων συναινέσεων και προγραμματικών συνεννοήσεων έχει υπάρξει μόνο σε εξαιρετικές συνθήκες -πόλεμοι, δικτατορίες, καταστροφές- και όχι πάντα. Αν συνδυαστεί δε με το προσωποκεντρικό, αρχηγικό μοντέλο σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου, την ατελή λειτουργία των θεσμών ελέγχου και το πελατειακό σύστημα που κυριαρχούσε, μέχρι πρότινος, στην κοινωνία ως το πεδίο εξέλιξης και “τακτοποίησης” των πολιτών, γίνεται κατανοητή η λυσσαλέα αντίδραση στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από παλιούς και νεόκοπους συντηρητικούς.

Αντίδραση ιδιοτελής για το μεγάλο μέρος του παλιού δικομματικού συστήματος αλλά και ειλικρινής από ένα σημαντικό μέρος του, που προβληματίζεται προβάλλοντας τη σημερινή κυρίαρχη κατάσταση σε πολλά δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, της ολοκληρωτικής αντιπολίτευσης του “όχι σε όλα”, στα περισσότερα σημαντικά, πολιτικά και αναπτυξιακά ζητήματα. Ολοκληρωτική άρνηση των προτάσεων της διοίκησης που φτάνει ακόμα στο μπλοκάρισμα, αν τους δοθεί η δυνατότητα (κρίση στη διοικούσα παράταξη), της στοιχειώδους λειτουργίας τους.

Είναι εύλογα όλα αυτά; Και βέβαια είναι, αλλά η καθιέρωση της απλής αναλογικής είναι η μεταφορά κυριολεκτικά σε άλλο πλανήτη λειτουργιών. Ειρήσθω εν παρόδω, τα συστήματα της απλής αναλογικής αποτελούν το κυρίαρχο μοντέλο στην ευρωπαϊκή Αυτοδιοίκηση και θέση της ελληνικής Αυτοδιοίκησης έως το 2010. Προσιδιάζει κάποιο απ’ αυτά με το προτεινόμενο σύστημα; Όχι, γιατί θεσμικά είναι διαφορετικός ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης από χώρα σε χώρα και σε εντελώς διαφορετικό πολιτικό διοικητικό σύστημα (ενιαία – ομόσπονδα κράτη, αυτόνομες περιοχές, μητροπολιτικοί δήμοι, δύο ή τρεις βαθμοί Αυτοδιοίκησης κ.λπ.), αλλά και γιατί τα κυρίαρχα κεντρικά πολιτικά εκλογικά συστήματα διαφέρουν μεταξύ τους σημαντικά. Το προτεινόμενο σύστημα -εκλογή δημάρχων- επικεφαλής παράταξης σε δεύτερο γύρο (αν δεν έχει πλειοψηφία στον πρώτο) και εκλογή δημοτικού συμβουλίου από την πρώτη Κυριακή αποτελεί δημοκρατική τομή που λαμβάνει υπόψη την ιστορικά διαμορφωμένη αντίληψη, δίνοντας στο πρόσωπο των δημάρχων – περιφερειαρχών τη δημοκρατική νομιμοποίηση για την πρωτοβουλία επιδίωξης της σύνθεσης και των προγραμματικών συγκλίσεων στα συμβούλια.

Είναι ένα ριζοσπαστικό δημοκρατικό βήμα και όχι ένα άλμα στον “ουρανό της δημοκρατίας”, που αποτελεί για κάποιους η έμμεση εκλογή του δημάρχου – περιφερειάρχη από το δημοτικό – περιφερειακό συμβούλιο. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει άλλες θεσμικές προδιαγραφές και λειτουργίες πέραν της ωρίμανσης συνειδήσεων και συμπεριφορών τόσο των αιρετών όσο και των πολιτών.

Οφείλουμε να κατανοήσουμε τον θεσμικό, αποφασιστικό και κανονιστικό ρόλο του δημοτικού – περιφερειακού συμβουλίου. Η Αυτοδιοίκηση δεν είναι ούτε συνδικάτο, ούτε επιστημονικό σωματείο. Οι αποφάσεις της παράγουν άμεσα νομικά και ρυθμιστικά αποτελέσματα στην καθημερινή ζωή των πολιτών και των επιχειρήσεων, δεν είναι χώρος ατέρμονων διαβουλεύσεων.

Η προσπάθεια εφαρμογής της απλής και άδολης, χωρίς μέτρο αναλογικής αποτελεί το αδύναμο σημείο της νομοθετικής πρότασης. Δεν λαμβάνει υπόψη της ιδιαιτερότητες της χώρας, τη θεσμική μνήμη από τους χώρους που λειτούργησε και το ιστορικό των τοπικών συγκρούσεων για τις μέχρι τώρα μεταρρυθμίσεις ανά την επικράτεια.

Η λειτουργία της “απλής και άδολης” αναλογικής άμεσα θα είχε νόημα σε μια απολύτως κομματικοποιημένη Αυτοδιοίκηση, εκεί που υπάρχει ένα ισχυρό εσωτερικό πλαίσιο δεσμεύσεων. Σε μια χώρα που, στους κορυφαίους της επιστημονικούς συλλόγους, ΤΕΕ, δικηγορικούς κ.λπ., αυτό που χαρακτηρίζει την εφαρμογή της “απλής και άδολης” είναι υπερβολικά πολλές υποψηφιότητες που καταλήγουν στα συμβούλια “αρχηγών”. Σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται από υπερσυγκέντρωση πληθυσμού και πόρων σε δύο μητροπολιτικές περιοχές και αχανείς δήμους μικρού πληθυσμού και μικρής αστικής πυκνότητας, όπου οι ενοποιήσεις (αναγκαίες σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι με τον τρόπο που έγιναν, ανορθολογική χωροταξία χωρίς πόρους και ενδοδημοτική αποκέντρωση) του “Καλλικράτη” αλλά και του “Καποδίστρια” δεν έχουν αφομοιωθεί, είναι σχεδόν σίγουρη η έκρηξη των τοπικισμών και ο κατακερματισμός λόγω φιλοδοξιών, ενώ πιθανά διευκολύνεται και η έκφραση τοπικών μικροσυμφερόντων.

Στα μεγάλα και μεσαία αστικά κέντρα άλλωστε, το μέτρο εκλογής είναι κάτω από το 3%, ενώ στις περισσότερο λειτουργούσες πολιτικά – κομματικά περιφέρειες κάτω και από 2% – στην Αττική λιγότερο από 1%. Δηλαδή, δεν υπάρχει περίπτωση μη έκφρασης στοιχειωδώς υπαρκτών πολιτικών σχηματισμών και κινημάτων.

Η εκλογή με απλή αναλογική, και μέτρο που αποτελεί και την πλειοψηφία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, λειτουργεί και διαπαιδαγωγητικά στην εκ των προτέρων συνεύρεση όμορων πολιτικών χώρων μικρής εκλογικής αντιπροσώπευσης.

Είναι σίγουρο, ότι οι δυσκολίες λόγω της έλλειψης κουλτούρας συμμαχιών θα είναι στην πρώτη εφαρμογή της αρκετές. Ας μην τη δυναμιτίσουμε, γιατί είναι επίσης βέβαιο ότι οι αδυναμίες σύγκλισης θα οδηγήσουν de facto στην ισχυροποίηση, με αναγκαστική θεσμική παρέμβαση, των δημάρχων – περιφερειαρχών. Γιατί, το τονίζω ξανά, η Αυτοδιοίκηση είναι πολιτειακός θεσμός άμεσης παρέμβασης και ρύθμισης του μεγαλύτερου κομματιού της καθημερινότητας των πολιτών. Ας μην ξαναφέρουμε τον δημαρχο-περιφερειαρχο-κεντρισμό από το παράθυρο.

Η επένδυση “αποτυχίας” στην εφαρμογή από τον συντηρητικό χώρο θα συνεισφέρει αρνητικά στην αποδοχή της από την κοινωνία και την καθιέρωσή της και στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο οι Μητσοτάκης και Βορίδης τονίζουν διαρκώς, δημόσια αλλά και εντός συσκέψεων στα γραφεία ότι τον πρώτο νόμο που θα καταργήσουν, αν κερδίσουν τις επόμενες εκλογές, που δεν το νομίζω, είναι η απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση.

Ας τη θωρακίσουμε. Το χρειάζεται. Το χρειαζόμαστε.



Σχετικά άρθρα


WP-Backgrounds Lite by InoPlugs Web Design and Juwelier Schönmann 1010 Wien